Nužnost štednje

Banja Luka, 30.06.2019

"Dugoročna finansijska održivost penzijskog sistema Republike Srpske je ugrožena. U kratkom i srednjem roku poboljšanje može da se obezbijedi ubrzanijim privrednim rastom, povećanjem zaposlenosti i zarada, većim obuhvatom osiguranika, sprečavanjem prijevremenog penzionisanja, smanjenjem sive ekonomije, poboljšanjem fiskalne discipline, tj. naplate doprinosa. Ipak, u dugom roku, prevladava uticaj negativnih demografskih tendencija. Razmjere starenja i smanjenja broja stanovništva Republike Srpske su dramatične i najozbiljnije pozivaju na hitno utvrđivanje pronatalitetne politike, ne samo radi penzijskog sistema. Penzijski sistem, uprkos ekonomskom napretku, bez reformi teško može da odgovori na ove izazove."

Zvuči poznato? Ovo su konstatacije i upozorenja koja se odnose na naš penzijski sistem.

Samo što su napisane prije 10 godina u Strategiji reforme penzijskog sistema u Republici Srpskoj iz 2009. godine.

Prema ocjenama stručnjaka, ova strategija je jedan od najbolje urađenih dokumenata ikad kod nas. Poseban dio pomenute strategije odnosi se na Penzijski rezervni fond. Ističe se da su "osnivanjem PREF-a, kao demografskog rezervnog fonda, stvoreni preduslovi za stvaranje kapitalnih rezervi za djelimično finansiranje deficita fonda međugeneracijske solidarnosti, nastalog usljed demografskih i drugih poremećaja". U strategiji, čiji dijelovi izgledaju kao da su pisani jutros, između ostalog, ističe se i potreba uvođenja dobrovoljnog kapitalizovanog, odnosno "trećeg stuba" penzijskog osiguranja.

Orijentacije radi, prema analizi tržišta rada prezentovanoj na nedavno održanoj konferenciji "Tržište rada, stanje i izazovi", broj radno sposobnih 2009. je iznosio 927 hiljada, a sada iznosi nešto više od 800 hiljada. Procijenjeni broj djece do 15 godina tada je bio oko 169 hiljada, a sada je manji od 100 hiljada. Istina, od 2009. do sada je povećan broj zaposlenih za nekih 40 hiljada, ali se za sličan broj povećao i broj onih koji su iselili odavde. Procjene ukazuju na to da se u narednih pet godina očekuje smanjenje broja radno sposobnih stanovnika za 45 hiljada - prvenstveno zbog negativnog prirodnog priraštaja i migracije.

Svjesni činjenice da je, po sadašnjem sistemu, penzija posljedica trenutnih bruto uplata u Fond PIO, pripadnici moje generacije su se sa razlogom zamislili nad ovim podacima. Ko će i u kojem iznosu nama zaraditi penziju? …

Autor: Miloš Grujić, član Upravnog odbora Društva za upravljanje EPF-om

Cijelu kolumnu pročitajte na: https://www.nezavisne.com/index/kolumne/Nuznost-stednje/545900