Penzijski fondovi - generator razvoja lokalnih zajednica
Banja Luka, 13.05.2019
Tražeći odgovor na pitanje u kojoj mjeri penzijski investicioni fondovi mogu biti u funkciji razvoja lokalnih zajednica sprovedeno je istraživanje koje se fokusiralo na sve realizovane emisije municipalnih obveznica u Republici Srpskoj, te strukturu ulaganja penzijskih fondova u svijetu sa akcentom na strukturu portfelja i djelovanje Penzijskog rezervnog fonda Republike Srpske i Evropskog dobrovoljnog penzijskog fonda Republike Srpske. Istraživanjem su se nastojale utvrditi mogućnosti uticaja penzijskih rezervnih fondova u svrhu razvoja lokalnih zajednica u Republici Srpskoj kroz detaljnu analizu svih posmatranih emisija, kao i iskustava penzijskih fondova u svijetu, odnosno veza penzijskih fondova na tržištu u razvoju i mogućnost za ekonomski razvoj lokalnih zajednica. Ova veza ispitana je preko emisije opštinskih obveznica i ulaganja u njih. Glavna hipoteza istraživanja glasila je: “Finansiranje projekata koji se odnose na ekonomski razvoj lokalne zajednice može da se obezbijedi emisijom municipalnih obveznica uz učešće penzijskih fondova”.
U istraživanju se posmatraju sve realizovane emisije municipalnih obveznica u Republici Srpskoj. Osim toga, u istraživanju se analizira struktura ulaganja penzijskih fondova u svijetu, a paralelno sa tim i struktura portfelja i djelovanje Penzijskog rezervnog fonda i Evropskog dobrovoljnog penzijskog fonda u Republici Srpskoj - kao tržišta u razvoju.
Istraživanje je pokazalo da penzijski fondovi mogu biti generator razvoja lokalnih zajednica.Najčešći motiv vlasti za emisiju dužničkih hartija od vrijednosti je namjera države ili njenih decentralizovanih nivoa vlasti, da se pokrije budžetski deficit ili prikupe sredstva za finansiranje razvojnih projekata ili tekućih potreba. U nekim zemljama, na primjer u SAD, prihodi od kamata od municipalnih obveznica su često izuzeti iz federalnog poreza na dohodak i od poreza na dohodak države u kojima su izdate što ovaj instrument čini privlačnijim za ulagače. Municipalne obveznice se uglavnom emituju na duži rok, a pripadajuća kamata se obračunava po fiksnoj ili promjenjivoj kamatnoj stopi za kapitalne projekte, s tim da lokalne vlasti mogu emitovati ovakve obveznice i na kraći rok, koji podrazumijeva nekoliko mjeseci. U teoriji, koju je i praksa potvrdila, municipalne obveznice se smatraju manje rizičnim od drugih vrsta ulaganja, posebno od korporativnih hartija od vrijednosti. Iskustva sa razvijenih tržišta pokazuju da je sekundarno tržište municipalnih obveznica znatno pasivnije, te manje likvidno u odnosu na tržište akcija ili tržište državnih obveznica što u određenoj mjeri može predstavljati nedostatak ovog finansijskog instrumenta. Osim toga, ovaj finansijski instrument je nerazvijen u pogledu tržišta, te je procedura pribavljanja novca za emitenta značajno duža u poređenju sa bankarskim kreditom.
Dakle, analizirajući strukturu portfelja penzijskih fondova, kako na razvijenim tako i tržištima u razvoju, dokazano je da svaki penzijski fond ima barem trećinu porftelja u obveznicama od čega značajan dio čine obveznice izdate upravo od strane lokalnih vlasti. Takođe, objašnjene su mogućnosti i efekti emitovanja obveznica, te koristi koje iz toga mogu dobiti opštine i ulagači.
Posmatrajući učešće penzijskih fondova u emisijama municipalnih obveznica na tržištu u razvoju pokazani su dometi i ograničenja pribavljanja novca emisijom municipalnih obveznica. Naglašena je uloga penzijskih fondova u uspjehu emisije obveznica na tržištima u razvoju. U vezi sa tim, dokazano je da penzijski fondovi imaju značajan uticaj i mogu biti značajna podrška za finaniranje razvoja lokalnih zajednica. Investicioni cilj penzijskog fonda je svuda isti - realizacija kontinuiranog i stabilnog prinosa od, uglavnom, dužničkih instrumenata. Investicioni horizont ulaganja penzijskih fondova je orijentisan na dugi rok. Prema tome, municipalne obveznice predstavljaju gotovo idealan instrument za ulaganje penzijskih fondova.
Istraživanje pokazuje i da ulaganje u penzijski fond ima i sinergetski efekat kada se iskorite poreske olakšice. Osim toga, penzijski fondovi jednostavno moraju da ulože značajan dio imovine kojom upravljaju u obveznice, dakle i u municipalne, čime se direktno povećava prilika za razvoj opštine.
Istraživanje možete pronaći na linku: http://jbf.ekofis.ues.rs.ba/index.php/sessions
.JPG "Prezentacije za zaposlene Poreske uprave Republike Srpske: Više od 800 učesnika na edukacijama")
.jpg "Dalji razvoj dobrovoljnog penzijskog sistema")
